برنامه "هشتك گفت و گو" با موضوع بحران سیل، بحران شایعه در فضای مجازی با حضور سرهنگ مهدی شكیب از پلیس فتا و دكتر تقی كمالی ، كارشناس ارشد فضای مجازی و مدرس دانشگاه روانه آنتن شد.

هشتك گفت و گو : در خصوص شایعه پراكنی های اخیر در خصوص سیل توضیحاتی را مطرح بفرمایید.

سرهنگ مهدی شكیب : در پلیس فتا همواره با شایعه پراكنی مبارزه می شود و در این مورد به خصوص با دستور دادستان محترم وارد عمل شد و با رصد كردن اخبار مختلف ، شایعات شناسایی شد و توانست 24 نفر از افرادی كه در خوزستان اقدام به شایعه پراكنی كرده بودند دستگیر و به مقام قضایی تحویل داده شدند.در حال حاضر باید منتظر بود تا دید این افراد به كجا و چه افرادی وابسته هستند و هدف آنها از این اعمال چه بوده است.

هشتك گفت و گو : از دیدگاه پلیس فتا تعریف شایعه چیست؟

سرهنگ مهدی شكیب : شایعه پیامی است كه به طور همه گیر رد و بدل می شود و معمولا به موضوعاتی پرداخته می شود كه تحقیق كردن درباره درستی یا نادرستی آن مشكل است.دو اصل اساسی در بحث رواج شایعه وجود دارد كه اولین آن ابهام و اهمیت موضوع است.اگر بخواهیم شدت و حدت رواج شایعه را در جامعه بسنجیم باید این دو پارامتر را بررسی كنیم.
شایعه اساسا دروغ نیست می تواند بخشی از حقیقت باشد و یا بزرگنمایی از یك موضوع كوچك باشد. در اینجاست كه وظیفه مردم این است كه به شایعات اهمیت ندهند. در واقع تا زمانی كه تقاضا از طرف مردم وجود داشته باشد شایعه پراكنی نیز وجود خواهد داشت.تا زمانی كه رسانه ها در ابهام زدایی قدم مثبتی برندارند شایعه فرصت بیشتری برای رواج خواهد داشت.

هشتك گفت و گو : به نظر می رسد شایعه پراكنی در فضای مجازی تنها از روی سرگرمی و بیكاری افراد نیست و حتما اهدافی توسط عده ای خاص دنبال می شود.تحلیل شما از چنین مسائلی چیست؟

دكتر تقی كمالی : شایعه سازی یك جریان معكوس از اثر مثبت به منفی است.یعنی هرچقدر رسانه ها تلاش می كنند تا وجوه مثبت فضای مجازی كه ایجاد همبستگی اجتماعی است ، پدیدار شود ، شایعه سازها در اتاق عملیات روانی كه ایجاد می كنند نقشه راهی برای یك نوع به هم ریختگی و هرج و مرج و مقابله با همبستگی اجتماعی به خصوص در شرایط بحرانی به وجود آورند.در واقع در شرایط اضطراری مردم برای تاثیر پذیری مستعدتر هستند و حجم آمار و اطلاعات غلط افزایش پیدا می كند و با آمار درست تلیق می شود و باورپذیری را افزایش می دهد.
در این میان موضوعات پایه را نیز باید در نظر گرفت.در جامعه كه اعتماد مردم به حاكمیت و دولت بالا باشد و رسانه های رسمی بتوانند به صورت موثر در میان مردم وجود و مرجعیت داشته باشند حضور و تاثیر شایعات كاهش می یابد.بنابراین هر اندازه اعتماد مردم كاهش پیدا كند اتاق های روانی در ایجاد سناریوهای خود موفق تر خواهند بود.
گاهی این شایعه پراكنی ها در سطوح پایین جامعه جنبه سرگرمی دارد كه به دلیل جذب مخاطب و برانگیختن توجه كاربران صورت می گیرد اما كسانی كه عملیات روانی را راهبری می كنند از این پیاده نظامان بی جیره و مواجب به خوبی استفاده می كنند و می دانند موضوعی كه دارای حساسیت عمومی است بازخورد بیشتری در فضای مجازی دارد و می تواند به یك حقیقت مخدوش تبدیل شود.

هشتك گفت و گو : چگونه می توان با ایجاد یك نگاه مثبت از انتشار اخبار نادرست و شایعات جلوگیری كرد؟

دكتر تقی كمالی :باید گروه های مردمی رواج پیدا كنند و كمك رسان رسانه ها باشند.گروه هایی كه به صورت سازمان یافته اقدام به شایعه پراكنی می كنند نسبت به رسانه و مسائل آن آگاهی كامل دارند . از این رو مردم با همكاری رسانه ها از طریق آشكارسازی حقایق و نپذیرفتن ادعاهای بی اساس نقش مهمی در عدم انشار شایعات دارند.