كارشناسان و صاحب نظران سیاسی در جریان نشست تخصصی بررسی دیپلماسی منطقه‌ای ایران بر نقش مهم و تأثیرگذار سیاست خارجی در تقویت جبهه مقاومت در منطقه تأكید كردند.
خبرگزاری مهر، گروه بین الملل - رامین حسین آبادیان: در بستر رخدادهای بین المللی و منطقه‌ای و شكل گیری دولت سیزدهم در كشور، ظرفیت‌های دیپلماسی منطقه‌ای مورد توجه واقع شده است. از این منظر می‌بینیم، از لبنان و سوریه گرفته تا عراق، یمن، افغانستان، قفقاز و اخیراً نیز تلاش برای تقویت مذاكرات دوجانبه ایران و عربستان، دیپلماسی منطقه‌ای اهمیتی جدی برای جمهوری اسلامی پیدا كرده است. به عبارت دیگر، منطق راهبردی منطقه گرایی و توجه به همسایگان واجد اقداماتی از آن دست در راستای تقویت ارتباط با همسایگان، تنش زدایی در روابط و تلاش برای تقویت ظرفیت‌ها خصوصاً دیپلماسی اقتصادی است.
اهمیت دیپلماسی اقتصادی دولت سیزدهم با همسایگان خود در منطقه باعث شد تا خبرگزاری مهر با مشاركت رادیو گفت و گو میزگردی را با هدف تجزیه و تحلیل این وضعیت، جدیدترین رخدادهای منطقه و ظرفیت‌های دیپلماسی منطقه‌ای برگزار كند.
در این برنامه كه به پرسش‌های مهمی از جمله چگونگی جایگاه و نقش دیپلماسی منطقه‌ای در چارچوب استراتژی دیپلماسی اقتصادی در سیاست خارجی ایران، پاسخ داده شد، آقایان سید رضا صدرالحسینی، كارشناس ارشد منطقه، محمد مهدی شریعتمدار، رایزن فرهنگی سابق ایران در لبنان و صلاح فحص، نماینده جنبش أمل لبنان در ایران به تحلیل و ارزیابی پیرامون دیپلماسی منطقه‌ای ایران پرداختند.
سید رضا صدر الحسینی در این نشست تخصصی تصریح كرد: ما باید به مسأله دیپلماسی منطقه‌ای در سیاست خارجی دولت جمهوری اسلامی ایران یك نگاه همه جانبه در تمامی ابعاد داشته باشیم. این بدان معناست كه سیاست باید زمینه را برای اقتصاد و اقتصاد باید زمینه را برای فرهنگ فراهم سازد. در این میان، سیاست، اقتصاد و فرهنگ باید زمینه را برای مهمترین حوزه یعنی امنیت، فراهم كنند.
صدر الحسینی عنوان كرد: یكی از محورهای اصلی سیاست خارجی دولت كنونی جمهوری اسلامی ایران، موضوع اقتصاد است. واقعیت این است كه در طول سالهای گذشته به ظرفیت اقتصادی در حوزه سیاست خارجی توجه چندانی نشده است. توسعه و تعمیق روابط اقتصادی بخش عمده‌ای از سیاست خارجی دولت كنونی جمهوری اسلامی ایران را تشكیل می‌دهد. این رویكرد و این نوع بازیگری در سیاست خارجی می‌تواند در آینده شكل گیری نظام بین الملل مؤثر باشد.
كارشناس ارشد مسائل منطقه یادآور شد: اگر به رویكردهایی كه در قالب برنامه‌های دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی ارائه شدند، نگاه كنیم به خوبی درخواهیم یافت كه بخش قابل توجهی از ابعاد و زوایای مختلف سیاست خارجی دولت كاملاً شفاف است. امروز موضوع «ایجاد توازن» در عرصه سیاست خارجی با قوت مطرح است. این بدان معناست كه ما می‌توانیم با كشورهای شرقی و غربی به صورت همزمان روابط متناسب و متوازنی داشته باشیم.
صدر الحسینی همچنین اظهار داشت: در این میان، ارتباط با كشورهای آفریقایی و كشورهای آمریكای لاتین نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است. باید به این نكته توجه داشت كه «تنش زدایی» با تلاش برای «حل و فصل» اختلافات كاملاً متفاوت است. ما در طول 8 سال گذشته سیاست «تنش زدایی» را در پیش گرفتیم اما به نتیجه‌ای نرسیدیم. در واقع، سیاست تنش زدایی نتیجه‌ای جز ذلت و شكست به دنبال نخواهد داشت.
این كارشناس ارشد مسائل منطقه در ادامه اظهارات خود یادآور شد: به عنوان مثال، می‌توان به مذاكرات میان ایران و عربستان اشاره كرد كه در چارچوب حل و فصل اختلافات قابل تحلیل و ارزیابی است و نه در قالب تنش زدایی. ما معتقدیم كه در تلاش برای رفع اختلافات خانوادگی در منطقه غرب آسیا هیچ‌گونه خط قرمزی وجود ندارد. در مسأله سیاست خارجی متوازن، تحقق سه اصل حكمت، عزت و مصلحت مطرح است. منافع جمهوری اسلامی نیز در همین زمینه نهفته است.
وی در ادامه سخنان خود تصریح كرد: اگر امروز می‌بینیم كه عربستان سعودی برای مذاكره و گفتگو با جمهوری اسلامی ایران پیشگام شده است، علت آن است كه سعودی‌ها به خوبی دریافته‌اند كه قطع ارتباط با ایران هیچ نتیجه‌ای برایشان ندارد. جمهوری اسلامی ایران امروز یك قدرت منطقه‌ای است و قهر با این قدرت منطقه‌ای، چیزی عاید ریاض نخواهد كرد.
صدر الحسینی تأكید كرد: از یك سال و نیم گذشته تاكنون ما شاهد آن هستیم كه فشارهای فراوانی در عرصه‌های مختلف به لبنان وارد می‌شود. این فشارها به ویژه پس از انفجار مهیب بیروت طی سال گذشته تشدید شدند. همانطور كه می‌دانید انفجار مهیب بندر بیروت با استعفای دولت لبنان به ریاست «حسان دیاب» همراه شد. هدف از تشدید فشارها علیه لبنان طی یك سال و نیم گذشته محقق ساختن فروپاشی سیاسی در این كشور بود.
وی عنوان كرد: پس از وقوع انفجار بیروت، دشمنان و بیگانگان سیاست فروپاشی اقتصادی در لبنان را نیز در دستور كار خود قرار دادند. اخیراً نیز با توجه به اتفاقاتی كه رخ می‌دهد، به نظر می‌رسد كه نظام سلطه تلاش برای ایجاد یك فروپاشی امنیتی در لبنان را نیز با قدرت در دستور كار خود قرار داده است. در این میان، رویكرد اقتصادی مقاومت برای لبنان نجات بخش بود. اقدام تجار لبنانی در واردات سوخت از ایران از فروپاشی اقتصادی این كشور جلوگیری كرد و موجب شد تا زنجیره تحریم‌های سزار علیه بیروت و دمشق درهم شكسته شود.
در ادامه نوبت به محمد مهدی شریعتمدار، رایزن فرهنگی سابق ایران در لبنان رسید تا سخنانی را پیرامون دیپلماسی منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران مطرح كند. وی گفت: سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر آرمان‌های انقلاب اسلامی و اصول كلی سیاست خارجی است. این بدان معناست كه ماهیت سیاست خارجی ما را مجموعه‌ای از عوامل از جمله آرمان‌های انقلاب و اصول كلی سیاست خارجی، تشكیل می‌دهند.
لذا جمهوری اسلامی ایران رویكرد استكبارستیزی را در سیاست خارجی خود در پیش گرفت. دفاع از آرمان فلسطین و مقابله با رژیم صهیونیستی به عنوان یك غده سرطانی نیز از جمله رویكردهایی است كه در نتیجه تركیب آرمان‌های انقلاب با اصول كلی سیاست خارجی، شكل گرفته‌اند.
رایزن فرهنگی سابق جمهوری اسلامی ایران در لبنان تصریح كرد: امروز آمریكایی‌ها باید این واقعیت را بپذیرند كه جهان تك قطبی دیگر به پایان رسیده است. ظهور قدرت‌های جدید در جهان موجب شكل گیری جهان چند قطبی شده است. به عنوان نمونه، شكل گیری جنبش عدم تعهد، پیمان شانگهای و سازمان‌ها و نهادهای مختلف در سراسر جهان، موجب شده است تا جهان از حالت تك قطبی خارج شود.
این مقام سابق جمهوری اسلامی ایران در لبنان تأكید كرد: تلاش جمهوری اسلامی ایران برای امضای توافقنامه 25 ساله با چین نشأت گرفته از یك نگاه به شرق است. نگاه به شرق كه در تلاش برای همكاری با چین و روسیه و نیز عضویت در پیمان‌های منطقه‌ای نمود پیدا كرده است، می‌تواند ماهیت نقش آفرینی جمهوری اسلامی ایران را تغییر دهد.
وی عنوان كرد: تلاش برای ایجاد موازنه میان شرق و غرب در سیاست خارجی دولت جدید جمهوری اسلامی ایران می‌تواند راه برون رفت از برخی معضلات سیاست خارجی‌مان باشد. در حال حاضر، زمینه برای تقویت روابط جمهوری اسلامی ایران با همسایگان آن وجود دارد. مجموعه همسایگان ایران بازار خوبی برای نقش آفرینی تهران در عرصه همكاری‌های اقتصادی هستند. ایران می‌تواند از این ظرفیت برای عبور از تحریم‌ها بهره برداری كند.
رایزن فرهگی سابق جمهوری اسلامی ایران در لبنان افزود: در دولت جدید، تأكید جمهوری اسلامی ایران در عرصه سیاست‌های اقتصادی باید بر روی همكاری با همسایگان متمركز باشد. این باید جزو اولویت‌های اصلی دولت باشد.
پس از محمد مهدی شریعتمدار، نوبت به «صلاح فحص» نماینده جنبش أمل در جمهوری اسلامی ایران رسید تا در جریان یك گفتگوی تلفنی زنده در نشست تخصصی دیپلماسی منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران، مشاركت داشته باشد. فحص در سخنانی تصریح كرد: در ابتدا می‌خواهم به این نكته اشاره كنم كه اصل و اساس مشكلات در سراسر منطقه به وجود رژیم صهیونیستی در آنجا باز می‌گردد.
